seyyed ali kashefi khansari

همه ما مهدی حجوانی را می‌شناسیم. وقتی می‌گویم ما منظورم نویسندگان، ناشران، روزنامه‌نگاران و اهالی کتاب و قلم در ایران است. حالا وقتی کسی بخواهد یک نفر را که تا این اندازه مشهور و شناخته شده است معرفی کند، کار سختی پیش‌رو دارد.

من نزدیک به 30 سال پیش با مهدی حجوانی آشنا شدم. مردی را دیدم با قدی بلند و ریشی انبوه که همه می‌گفتند خیلی جدی و سختگیرانه داستان‌های دیگران را نقد می‌کند، اما خودش خوشرو و شیرین‌سخن است. چهره و جایگاه ادبی او به گونه‌ای نبود که بتوان به راحتی از آشنایی با او صرف‌نظر کرد. برای همین جلو رفتم و سلام کردم. خیلی نگذشت که من که حدود 12 سال از او کوچکتر بودم با شرکت در کلاس‌هایش و چند برنامه مشترک با او دوست شدم.

سیدعلی کاشفی خوانساری در یادداشتی نوشته است: اگر ما به قابلیت‌های ادبیات کودکمان باور داریم و جهانی شدن آن را دنبال می‌کنیم، شکل‌گیری رویدادهای بین‌المللی ادبیات کودک در ایران همچون جشنواره، نمایشگاه، همایش و ... شرط الزامی آن است.

سیدعلی کاشفی خوانساری، نویسنده، پژوهشگر و منتقد ادبی، معتقد است درعین حالی‌که نباید مخاطبان کودک و نوجوان ایرانی را از آثار برجسته و شاخص جهان محروم کنیم، باید با ایجاد محدودیت‌ها و گزینش کارشناسانه ورود داستان‌های ترجمه‌ای کم ارزش را محدود کنیم. وی در یادداشتی به این مطلب می‌پردازد.

شرايط كتابخواني از يك سو و شرايط جامعه نشر از سوي ديگر چونان تلخ و دشوار است كه برپايي هر نمايشگاه يا جشنواره اي در اين حوزه جاي شكر و تشكر دارد. بي شك حمايت از كتاب يكي از وظايف مهم نهادهايي چون وزارت ارشاد، آموزش و پرورش و شهرداري است و برپايي جشنواره ياد يار مهربان، گامي در راستاي عمل به اين وظيفه است. امسال ياد يار مهربان با يك تغيير تقريبا ٩٠ درصدي برنامه، روبه رو بوده است اما هنوز زود است كه درباره معايب و محاسن اين تغيير رويكرد اظهارنظر كنيم. اما درباره كليت اين برنامه چند پيشنهاد مي توان ارايه داد: 

در عرصه نشر ما داریم به این باور نزدیک می‌شویم و این باور را ادراک می‌کنیم که کتاب یک محصول فرهنگی است. جدا از همه ارزش‌های معنوی و محتوایی درباره یک محصول داریم صحبت می‌کنیم با تمام ویژگی‌هایی که یک محصول به آن نیاز دارد و باید راجع به آن فکر شود و تا آنها را نداشته باشد، کامل نخواهد بود. این نوع نگاه به کتاب به عنوان یک محصول و توجه به اجزای مختلفی که می‌تواند به این محصول کمک کند از پیش از تولید و رونمایی کتاب گرفته تا تولید و پس از تولید و غیره همه کمک می‌کند که بازار نشر کتب ما از بن‌بستی که در آن قرار گرفته بتواند خارج بشود.

سیدعلی کاشفی خوانساری در متنی از عزیزالله جوینی نوشته است.

سیدعلی کاشفی خوانساری طی یادداشتی درباره مرحوم «عزیزالله جوینی» گفت: این مرحوم به جلوه‌ای از آنچه خوانده بود، بدل شده بود این را نه در الفاظ ادیبانه یا کلام مغلق که در سکوت، سادگی، خضوع و آرامش او می‌دیدیم.

من از سرزميني دور و از آن سوي درياها در ميان شما هستم. ايران كشوري است كه امروزه شما بيشتر به دليل مسائل سياسي نام آن را مي‌شنويد، اما تاريخي چند هزارساله دارد و سرزمين شعر و قصه و فرش و كاشي است. من بيست سال است كه براي بچه‌ها مي‌نويسم. در اين بيست‌سال، 50 كتاب شعر و داستان و نقد و نظريه‌پردازي منتشر كرده‌ام و مديريت چند مجله و مؤسسه انتشاراتي را برعهده داشته‌ام و حالا مي‌خواهم با شما كمي درباره كشورم، كتاب‌هاي كودكان، رؤياها و تجربياتم صحبت كنم.

انتشار مجلات خصوصی ادبی به ویژه مجلاتی که تعهد و تعلق خاطری به مبانی اعتقادی داشته باشند، قصه پر غصه‏ای است که لبریز از بی مهری‏ها و موانع و دافعه‏هاست.

شروع همکاری من با چنین نشریاتی به سوره و سال 71 برمی‏گردد.زمانی که سید مرتضی‏ آوینی سردبیر مجله بود و ویژه‏ نامه‏های ادبیات داستانی آن به سردبیری زهرا زواریان منتشر می‏شد و من خبرنگار و گزارشگر جوان مجله بودم. همکاری من با ادبیات داستانی در زمان استقلال مجله در زمان سردبیری زواریان و پس از او شورا‏های سردبیری با حضور محمدرضا سرشار، راضیه تجار، مرحوم حسین حداد، یعقوب آژند، جواد جزینی، سمیرا اصلانپور، شاکری و ... هم ادامه یافت.

همکاری کوتاه مدت با مجله «قصه» که اسعدی منتشرمی‏کرد، همکاری با «گلچرخ» که به همت موسوی گرمارودی و مدتی با پیگیری امیرحسین مدرس منتشر می‏شد، همکاری با «کیهان فرهنگی» که زمانی از مجلات آبرومند ادبی بود، همکاری با «شباب» احمدغلامی و ... از دیگر تجربیات نیمه اول دهه هفتاد بود.

با راه‏اندازی نیستان، این مجله به تمام هم و غم ما بدل شد. نیستان برای ما همه چیز بود.یادش بخیر.

 

وقتی که روان­شناسان و جامعه­شناسان از یک جامعه سالم ، پویا و بالنده صحبت می­کنند، واژه­ای در کلام آنها بسیار تکرار   می­شود: هویت.

هویت را می­شود به اشکال مختلف و با استفاده از تعابیر تخصصی تعریف کرد. اما به نظرم اگر بخواهیم خیلی ساده و خودمانی هویت را تعریف کنیم باید بگوییم هویت ، همان خاطرات مشترک ،تکرار شونده و دلچسب ماست. برای همین است کمک   می­گویم عاشورا هویت ماست. عاشورا نقطه اتکا و نقطه اشتراک خاطرات بسیاری از ایرانیان است.

آنان که دست‌اندرکار فرهنگ و هنر کودکان هستند به روشنی از جایگاه و اهمیت موسیقی کودک و نوجوان آگاهند. با این حال سال‌هاست که موسیقی کودک مهجور و مغفول مانده است.

به یاد می‏آوریم سال‌هایی را که نامداران موسیقی ایران، تولیداتی برای کودکان داشتند وآلبوم‏های موسیقی کودک زینت بخش رادیو ضبط‏های هرخانه بود اما حالا سال‌هاست که همه عادت کرده‏اند حرف و پرسشی درباره موسیقی کودک به میان نیاورند.

 براي محققان و مورخان مطبوعات هميشه نوشتن از دوره معاصر سخت تر از ادوار گذشته است. امروز به آساني مي توان از شكل گيري مطبوعات كودك و نوجوان در سال هاي پيش از انقلاب مشروطه يا مجلات كودكانه دوره رضاشاه سخن گفت. اما تحليل وضعيت مطبوعات كودك و نوجوان در دهه گذشته سخت و دشوار است

بزرگترين سرمايه شهرزاد خوانندگان فهيم و وفادار آن است و به مدد همين سرمايه عظيم است که شهرزاد روز به روز پله هاي ترقي را طي مي کند. حالا مفتخريم که چند خبر خوش شهرزادي را با شما در ميان بگذاريم.

.1 با لطف و همراهي هيئت نظارت بر مطبوعات و معاونت مطبوعاتي وزارت ارشاد، شهرزاد مجوز انتشار دو شماره در ماه را دريافت کرد. به اين ترتيب از ابتداي سال نو، شهرزاد در هر ماه دو شماره منتشر خواهد کرد. دو شماره، با حال و هوا و سبک و سياق متفاوت!

-2 بازهم با همکاري مدير کل مطبوعات داخلي، شهرزاد توانست انتشار بين المللي خود را آغاز کند. در اولين گام، از همين شماره توزيع همزمان شهرزاد در کشور مالزي آغاز مي شود. نماينده شهرزاد در مالزي، نشريه محبوب مونوريل است و از اين پس ايرانيان ساکن مالزي هم مي توانند شهرزاد را در مالزي تهيه کنند. البته مشترکان قبلي شهرزاد در مالزي همچنان به همان روال قبلي مجله را دريافت خواهند کرد.

-3 ثبت سايت شهرزاد به عنوان سايت رسمي و تخصصي کودکياري دستاورد ديگر ماست. سايت شهرزاد با محبوبيت و مقبوليتي که تا به حال به دست آورده، مي کوشد به خبرگزاري رسمي والدين ايراني تبديل شود.

-4 منتظر خبرهاي بعدي ما هم باشيد. ان شاءالله تعالي جشنواره ها و مسابقات شهرزاد، انتشار بين المللي، ضميمه ها و هداياي تازه و .... برنامه هاي بعدي ما خواهد بود.

از اهواز تا مهران پنج ساعت راه است و این راه پر از ایست‌های بازرسی. به هر بازرسی یك دروغ می‌گوییم: مهمان سازمان تبلیغات ایلام هستیم، در ارشاد سخنرانی داریم، از حوزه‌ی هنری اهواز به حوزه‌ی هنری ایلام می‌رویم، دوستان خبرنگارمان از مرز برمی‌گردند به استقبال‌شان می‌رویم و... به هرحال بازرسی‌ها را یكی یكی رد می‌كنیم. جالب این‌كه بیش‌تر ماشین‌ها هم بدون آن‌كه كارت‌های رنگارنگ ما را داشته باشند، بی‌هیچ مشكلی عبور می‌كنند. انگار این كاغذهای سبزرنگ از هر كارت و برگه‌ی مأموریتی معتبرتر است!
حكایتی از شیخ عباس قمی را برای رضا و محسن تعریف می‌كنم. گروهی از بستگان و خانواده‌ی شیخ عباس راهی سفر كربلا بوده‌اند. پسر ده ـ دوازده‌ساله‌ای نیز هم‌راه‌شان بوده كه تذكره و گذرنامه نداشته است و مأموران مرزی مانع عبورش می‌شوند. به شیخ عباس می‌گویند تو كه نام فرزندانت را در تذكره داری، بگو این پسر، فرزند من است تا مشكل حل شود. شیخ می‌گوید: «من هیچ‌وقت برای زیارت كربلا كه یك امر مستحب است، مرتكب حرام دروغگویی نمی‌شوم». لذا همه‌ی گروه از مرز به قم بازمی‌گردند.

 سید را از زمان «برگ» می‎شناختم، شاید 1370.

دفتر برگ برای ما بچه‎های حوزه هنری ملجئی بود و البته بیش از آن‎که دیدار سید مقدور شود، حسین شاملو پذیرای احوالپرسی‎های گه‎گاه‎مان می‎شد.

به گمانم 1373 بود؛ در بنیاد اندیشه اسلامی و در مؤسسه انتشارات بین‎المللی زمزم مشغول بودم، از طریق همکاران بزرگوارم محمدرضا زائری، مسعود شجاعی طباطبایی، سید محمد سادات اخوی، سپیده خلیلی و... از تولد «نیستان» مطلع شدم و پیش از انتشار شماره اول به جمع همکاران نیستان پیوستم و حالا باید اعتراف کنم شاید انگیزه اصلی‎ام از این کار ارتباط با سید مهدی شجاعی بود.

آنان که دست‌اندرکار فرهنگ و هنر کودکان هستند به روشنی از جایگاه و اهمیت موسیقی کودک و نوجوان آگاهند. با این حال سال‌هاست که موسیقی کودک مهجور و مغفول مانده است.

به یاد می‏آوریم سال‌هایی را که نامداران موسیقی ایران، تولیداتی برای کودکان داشتند وآلبوم‏های موسیقی کودک زینت بخش رادیو ضبط‏های هرخانه بود اما حالا سال‌هاست که همه عادت کرده‏اند حرف و پرسشی درباره موسیقی کودک به میان نیاورند.

پیدایش مطبوعات كودکان و نوجوانان در ایران به‌عنوان نشریاتی كه به طور مشخص، تنها برای خوانده شدن توسط كودكان یا نوجوانان نوشته می‌شوند، نه پدیده ای ناگهانی، بلكه همچون هر مقوله ی فرهنگی دیگری، پیامد حركتی پیوسته و زمانمند بود..

شهریور ماه به پایان رسید و حالا همه جا صحبت از بچه‌ها و مدرسه است، اما با رسیدن ماه مهر هم هیچ صحبتی از ماهنامه سروش کودکان به عنوان یک رویداد مهم دنیای کودک به میان نیامد.

شهریور ماهی که گذشت بیستمین سالگرد انتشار ماهنامه سروش کودکان بود؛ ماهنامه‌ای که در ابتدای دهه هفتاد به همت مصطفی رحماندوست و با همراهی زنده‌یاد قیصر امین‌پور و دیگران در موسسه سروش پا گرفت و تاثیرگذارترین نشریه کودکان در ایران است.

 

همزمان با پايان كار نوزدهمين نمايشگاه بين المللي قرآن كريم در تهران، نمايشگاه قرآن در شهر مقدس مشهد درحال برگزاري است؛ نمايشگاهي كه بي نظمي هاي آن ناشران قرآن حاضر در نمايشگاه را رنج مي دهد.

انتشار مجلات خصوصی ادبی، به‎ویژه مجلاتی که تعهد و تعلق خاطری به مبانی اعتقادی داشته باشند، قصه پرغصه‏ای است که لبریز از بی‎مهری‏ها و موانع و دافعه‎هاست.
شروع همکاری من با چنین نشریاتی به سوره و سال 71 برمی‏گردد. زمانی‎که سیدمرتضی‏ آوینی سردبیر مجله بود و ویژه‏‎نامه‎های ادبیات داستانی آن به سردبیری زهرا زواریان منتشر می‏شد و من خبرنگار و گزارشگر جوان مجله بودم. همکاری من با ادبیات داستانی، در زمان استقلال مجله در زمان سردبیری زواریان و پس از او شورا‏های سردبیری با حضور محمدرضا سرشار، راضیه تجار، مرحوم حسین حداد، یعقوب آژند، جواد جزینی، سمیرا اصلانپور، احمد شاکری و... هم ادامه یافت.

انتشار مجلات خصوصی ادبی به ویژه مجلاتی که تعهد و تعلق خاطری به مبانی اعتقادی داشته باشند، قصه پر غصه‏ای است که لبریز از بی مهری‏ها و موانع و دافعه‏هاست.

شروع همکاری من با چنین نشریاتی به سوره و سال 71 برمی‏گردد.زمانی که سید مرتضی‏ آوینی سردبیر مجله بود و ویژه‏ نامه‏های ادبیات داستانی آن به سردبیری زهرا زواریان منتشر می‏شد و من خبرنگار و گزارشگر جوان مجله بودم. همکاری من با ادبیات داستانی در زمان استقلال مجله در زمان سردبیری زواریان و پس از او شورا‏های سردبیری با حضور محمدرضا سرشار، راضیه تجار، مرحوم حسین حداد، یعقوب آژند، جواد جزینی، سمیرا اصلانپور، شاکری و ... هم ادامه یافت.

چند روز قبل سميناري از سوي يكي از موسسات پژوهشي با حضور تعدادي از ناشران كشور و با نام پروژه سيمرغ برگزار شد كه حاوي نكاتي اساسي و در عين حال تامل برانگيز در حوزه مشكلات نشر كشور بود.

براساس طرح سيمرغ قراراست تك‌تك نسخه‌هاي كتاب‌هاي ناشران همكار طرح به شكلي ويژه كدگذاري شوند و اگر خريداران كتاب‌ها به پاسخگويي و برقراري ارتباط با شبكه سيمرغ بپردازند امكان خدمات مختلف و نويني در راستاي توسعه بازار، اصلاح ساختار بازاريابي و افزايش حجم نشر فراهم خواهدشد.

مقاله حاضر نوشته سید علی کاشفی خوانساری در مقاله کنگره جهانی نویسندگان  در شهر کیتو پایتخت اکوادور در آمریکای جنوبی در اردیبهشت ۹۰ ارایه شد.

پاسخ به اين پرسش كه اولين بار چگونه با نادر ابراهيمي آشنا شدم و او را ديدم چندان آسان نيست. چرا كه من چندين بار براي «اولين بار» با نادر ابراهيمي برخورد كردم و هر بار با يك نادر ابراهيمي متفاوت روبرو شدم.

سیدعلی کاشفی خوانساری معتقد است با وجود اینکه برپایی نمایشگاه کتاب کودک و نوجوان که به همت انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان برگزار می‌شود اتفاق خوبی است ولی از برخی بی‌سامانی‌ها رنج می‌برد.

سیدعلی کاشفی خوانساری از نویسندگان و منتقدان ادبی در یادداشتی که به طور اختصاصی در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است به نقد و تحلیل سومین نمایشگاه کتاب کودک و نوجوان تهران که در مصلی تهران در حال برپایی است، پرداخته است.  متن کامل یادداشت از این قرار است: "سومین نمایشگاه کتاب کودک و نوجوان این روزها به همت انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و با حمایت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مصلی تهران برپاست به همین مناسبت به عنوان عضوی از خانواده بزرگ کتاب کودک که هر سه دوره این نمایشگاه را ( در سالهای 1374، 1388 و 1389) با دقت به خاطر دارد نکاتی را ذکر می‌کنم

سیدعلی کاشفی خوانساری معتقد است با وجود اینکه برپایی نمایشگاه کتاب کودک و نوجوان که به همت انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان برگزار می‌شود اتفاق خوبی است ولی از برخی بی‌سامانی‌ها رنج می‌برد.

سیدعلی کاشفی خوانساری از نویسندگان و منتقدان ادبی در یادداشتی که به طور اختصاصی در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است به نقد و تحلیل سومین نمایشگاه کتاب کودک و نوجوان تهران که در مصلی تهران در حال برپایی است، پرداخته است.  متن کامل یادداشت از این قرار است: "سومین نمایشگاه کتاب کودک و نوجوان این روزها به همت انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و با حمایت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مصلی تهران برپاست به همین مناسبت به عنوان عضوی از خانواده بزرگ کتاب کودک که هر سه دوره این نمایشگاه را ( در سالهای 1374، 1388 و 1389) با دقت به خاطر دارد نکاتی را ذکر می‌کنم.

حرف‌هايم را درباره تغيير مديريت كانون، همان روزها طي يادداشتي در وبلاگم نوشتم كه آن يادداشت در صفحه اول يكي از روزنامه‌هاهم منتشر شد. بعد هم صفحاتي را در مجله شهرزاد به پاسداشت چيني‌فروشان اختصاص داديم و حرف‌هايي را مطرح كرديم. هنوز هم اميدوارم مجالي فراهم شود تا فارغ از جانبداري‌ها و عيب‌جويي‌هاي سياسي، به نقد و طرح قوت و ضعف عملكرد او طي سال‌هاي طولاني مديريت كانون بپردازيم.

اما در اين مقال، تنها به ذكر نكاتي درباره حرف‌هاي چيني‌فروشان در مراسم توديعش بسنده مي‌كنم.

1ـ محسن مؤمني شريف به رياست حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي برگزيده شد تا به جاي دكتر حسن بنيانيان مديريت يكي از بزرگ‌ترين و تأثيرگذارترين مراكز فرهنگي كشور را برعهده بگيرد.

مؤمني از نويسندگان خوشنام ادبيات نوجوانان و ادبيات دفاع مقدس است كه كارشناسي تاريخ دارد و سال‌هاست در درس خارج فقه و اصول رهبر انقلاب شركت مي‌كند. او كتاب‌هاي موفقي در حوزه هنري و كانون به چاپ رسانده كه جوايزي را هم براي او به همراه داشته است. مؤمني در حال حاضر در بيت رهبري مسئول تدوين زندگي‌نامه مقام معظم رهبري است و در دوره 9ساله رياست بنيانيان بر حوزه هنري، ابتدا قائم‌مقام و سپس مدير مركز آفرينش‌هاي ادبي حوزه هنري (و در مدت كوتاهي به شكل همزمان مدير دفتر طنز حوزه) بود.

سيد را از زمان «برگ» مي‎شناختم، شايد 1370. دفتر برگ براي ما بچه‎هاي حوزه هنري ملجئي بود و البته بيش از آن‎كه ديدار سيد مقدور شود، حسين شاملو پذيراي احوالپرسي‎هاي گه‎گاه‎مان مي‎شد.
به گمانم 1373 بود؛ در بنياد انديشه اسلامي و در مؤسسه انتشارات بين‎المللي زمزم مشغول بودم، از طريق همكاران بزرگوارم محمدرضا زائري، مسعود شجاعي طباطبايي، سيد محمد سادات اخوي، سپيده خليلي و... از تولد «نيستان» مطلع شدم و پيش از انتشار شماره اول به جمع همكاران نيستان پيوستم و حالا بايد اعتراف كنم شايد انگيزه اصلي‎ام از اين كار ارتباط با سيد مهدي شجاعي بود. در نيستان هر كاري را كه از دستم برمي‎آمد، با ميل و رغبت انجام مي‎دادم. مصاحبه، گزارش، معرفي كتاب، مقاله، نقد فيلم و... . مدتي بعد اين افتخار نصيبم شد كه در كنار استادانم سيد مهدي شجاعي، يونس شكرخواه و فريدون صديقي و برادرانم محمدرضا زائري، علي‎رضا معزي و بهزاد بهزادپور شوراي هفتگي نيستان را شكل دهيم.

سيد را از زمان «برگ» مي‎شناختم، شايد 1370. دفتر برگ براي ما بچه‎هاي حوزه هنري ملجئي بود و البته بيش از آن‎كه ديدار سيد مقدور شود، حسين شاملو پذيراي احوالپرسي‎هاي گه‎گاه‎مان مي‎شد.
به گمانم 1373 بود؛ در بنياد انديشه اسلامي و در مؤسسه انتشارات بين‎المللي زمزم مشغول بودم، از طريق همكاران بزرگوارم محمدرضا زائري، مسعود شجاعي طباطبايي، سيد محمد سادات اخوي، سپيده خليلي و... از تولد «نيستان» مطلع شدم و پيش از انتشار شماره اول به جمع همكاران نيستان پيوستم و حالا بايد اعتراف كنم شايد انگيزه اصلي‎ام از اين كار ارتباط با سيد مهدي شجاعي بود. در نيستان هر كاري را كه از دستم برمي‎آمد، با ميل و رغبت انجام مي‎دادم. مصاحبه، گزارش، معرفي كتاب، مقاله، نقد فيلم و... . مدتي بعد اين افتخار نصيبم شد كه در كنار استادانم سيد مهدي شجاعي، يونس شكرخواه و فريدون صديقي و برادرانم محمدرضا زائري، علي‎رضا معزي و بهزاد بهزادپور شوراي هفتگي نيستان را شكل دهيم.

. محسن چيني‌فروشان پس از 18سال از كانون رفت. از اول هم قرار نبوده است، هيچ مديري براي هميشه در پست خود باقي بماند. ، وقتي اسدالله اعلايي پس از 20سال از گروه كودك تلويزيون برداشته شد حتي وقتي محمدعلي زم هم كه وصيت كرده بود جلوي در حوزه به خاك سپرده شود ـ پس از 20سال از حوزه هنري كنار گذاشته شد آسمان به زمين نيفتاد. پس اين بار هم اتفاق خاصي نخواهد افتاد و بايد تا دير نشده همه با چيني‌فروشان خداحافظي كنيم.

2. محسن چيني‌فروشان پس از 18سال از كانون رفت. چيني‌فروشان در اين سال‌ها سعي كرده بود دو دستي ميانه را بچسبد و از افراط و تفريط‌ها و هر مسئله دردسرآفرين و وارد شدن به جناح‌بندي‌هاي سياسي اجتناب كند؛ همان‌گونه كه فعاليت‌هاي فرهنگي و دنياي كودكان اقتضا مي‌كند. او كه از نظر ريشه و سابقه به گروه راست سنتي تمايل داشت، تعامل مناسبي با هاشمي و دولتش داشت. تلاش راديكال‌هاي دولت خاتمي براي تغيير او با حمايت ويژه‌ا ي كه از سوي مقامات فراتر از دولت از او شد، بي‌نتيجه بود و او توانست رضايت دولتمردان دولت اصلاحات را نيز به دست آورد. تلاش‌هاي دولت اول احمدي‌نژاد براي بركناري او با همان حمايت‌هاي فراتر از دولت ناكام ماند. هر چند كه اين بار كانون با كاهش بودجه و فشارهاي ديگر بيشتر از پيش در منگنه قرار گرفت. كانون كوشيد در حد امكان خود را با سياست‌هاي دولت هماهنگ كند و بيش از پيش در لاك خود فرو رود تا در منازعات سياسي و اجتماعي محفوظ بماند.

ر فرهنگ‌ و تمدن‌ اسلامي‌، چه‌ روشهايي‌ براي‌ انتقال‌ باورها و اطلاعات‌ ديني‌ مرسوم‌ بوده‌ است‌؟ آيا در كنار آموزشهاي‌ شفاهي‌ در خانواده‌، مكتبخانه‌ و مسجد، منابع‌ مكتوبي‌ هم‌ براي‌ اين‌ منظور وجود داشته‌ است‌؟ جستجو در ميان‌ ادبيات‌ كهن‌ پارسي‌ چه‌ ردپاهايي‌ از آموزشهاي‌ ديني‌، بويژه‌ دربارة‌ شخصيتهاي‌ ديني‌ به‌ دست‌ مي‌دهد؟ كودكان‌ و نوجوانان‌ ايراني‌ و فارسي‌ زبان‌، در سالهاي‌ پيش‌ از مواجهه‌ با فرهنگ‌ غرب‌ و رواج‌ صنعت‌ چاپ‌، با چه‌ وجوهي‌ از زندگي‌ و سيرة‌ شخصيتهاي‌ مقدس‌ ديني،‌ در كتابها و قصه‌ها رو به‌ رو بوده‌اند؟ آيا جستجو در كتب‌ فارسي‌، نشانه‌هايي‌ از آموزش‌ اطلاعات‌ ديني‌ درباره‌ پيامبر(ص‌) و خاندان‌ ايشان‌ آشكار خواهد كرد؟

عصر انفراد است. سيطره انفراد پررنگ و پررنگ‎تر مي‎شود و استيلاي «بي‎هم‎زباني» مطلق. كلمات مسخ شده‎اند و بدگماني و بدفهمي فراگير. مكالمه و مفاهمه (هم‎-دلي) دور از دسترس و مضحك و ناممكن.
ديگر زمانه حرف‎هاي جدي گذشته است. بندگان شهوت و اربابان قدرت، كلمات را به نام خود زده‎اند و دهانت را كه بازكني، به طرفه‎العيني انگت مي‎زنند، نامت مي‎نهند و در طبقه‎بندي ماشيني و كوته‎انديشانه خود، كدگذاري‎ات مي‎كنند.
به‎هوش بايد بود. دين، عدالت، آزادي، تعادل، كمال، زيبايي، و... همه و همه واژه‎هايي‎اند كه صاحب پيدا كرده‎اند و به‎كارگيري آن‎ها غرامتي تلخ دارد.

دومین نمایشگاه تخصصی کتاب کودک و نوجوان با وقفه‌‌‌ای سیزده ساله برگزار می‌‌‌شود. به تعبیری می‌‌‌توان گفت هیچ کدام از کودکانی که امسال به این نمایشگاه خواهند آمد، هنگام برپایی اولین دوره به دنیا نیامده بودند. شاید هم بتوان گفت که ممکن است بعضی از نوجوانانی که آن سال مهمان اولین نمایشگاه بوده‌‌‌اند، همراه با فرزندانشان پا به دومین نمایشگاه خواهند گذاشت.

عشق و ارادت مردم ايران زمين به اهل‏بيت نبي‏اكرم، صلّي‏اللّه‏عليه‏وآله، و بويژه اميرمؤمنان علي، عليه‏السلام، به شكلهاي مختلف تجلي يافته است؛ گاه در قالب نظم، گاه در قالب نثر، گاه در قالب خط و نقاشي، گاه در قالب معماري و كاشيكاري و گاه...

خلق مجموعه‏هاي حماسي كه قهرمانان آن، شهسواراني چون مولا علي، عليه‏السلام، حسين بن علي، عليه‏السلام، و ديگر رادمردان اهل‏بيت‏اند نيز به نوعي ترجمان همان عشق و ارادت پايان‏ناپذير ايرانيان به خاندان پيامبر، صلّي‏اللّه‏عليه‏وآله، است. اما اين شيوه عشق‏ورزي كمتر براي مردم ما بويژه جوانان شناخته شده است و معمولاً آثار حماسي گمنام مانده‏اند. سال امام علي، عليه‏السلام، فرصت مغتنمي است براي شناسايي و معرفي اينگونه آثار، باشد تا از بركت عشق خالقان آن به اهل‏بيت، عليهم‏السلام، ما نيز در زمره عاشقان درآييم.

ادبيات ايران چه در دوران باستان و چه در تمدن اسلامي لبريز از نگاه حماسي است و اين حماسه‏ها عمدتا در پيوند تنگاتنگ با روح عرفاني و مضامين اعتقادي عامه مردم بوده‏اند. در گنجينه گهربار، اما ناشناخته ادب فارسي حماسه‏هاي منظوم ديني كه به دلاوريهاي مولاي متقيان علي، عليه‏السلام، پرداخته‏اند، فروان‏اند كه بسياري از آنها با نام عام «حمله حيدري» سروده و تدوين شده‏اند و در مجالس مذهبي، نقالي‏ها و پرده‏خواني‏ها و در خانه‏ها و پاي كرسيها سالهاي سال خوانده و شنيده شده‏اند. برخي از كتابهايي كه با نام حمله حيدري در تاريخ ادبيات ما قابل جستجو هستند و با مراجعه به بخش نسخه خطي كتابخانه‏هاي مختلف و فهرستهاي منتشر شده از نسخه‏هاي خطي و چاپ سنگي يافته‏ام به اين شرح است:

حج نماد اصلي مسلمانان جهان است . هرساله صدها هزار مسلمان، سياه و سفيد، شيعه و سني، عرب و فارس و ترك و هندو و ... گرد هم مي‏آيند تا به سنت محمدي، حج ابراهيمي را به جا بياورند .

دهها و صدها نويسنده و شاعر ايراني از هزار سال پيش به اين سو، پس از سفر حج، حج‏ نامه‏هايي نگاشته‏اند . اين نوشته‏ها براي کساني كه اين توفيق عظيم را تجربه نكرده‏اند بسيار شيرين و خواندني است . اينک، نگاهي كوتاه به چند سفرنامه حج‏ :

قديمي ترين سفرنامه حج‏به زبان فارسي از ناصر خسرو قبادياني است. هموكه هزارسال پيش چنين نوشت:

عملکرد وزارت ارشاد دولت نهم در حوزه کتاب کودک را بیش از آن که بتوان با کلماتی مثل موفق یا ناموفق توصیف کرد، بهتر است عملکردی سلیقه‌ای و مبتنی بر تشخیص مدیران و بدون عنایت به قوانین موجود نامید.
در این چهار سال جلسات هیأت نظارت بر کتاب کودک که پیشتر هر هفته (و حداقل 40 جلسه در سال) برگزار می‌شد، در حد چهار جلسه در سال تنزل یافت. هیأت نظارت کتاب کودک که براساس مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی مسئول سیاستگذاری حوزه کتاب کودک است در این چهار سال کوچکترین نقشی در برنامه‌های وزارتخانه در حوزه کتاب کودک همچون جشنواره‌های جلال، پروین، کتاب سال، کتاب فصل، نقد کتاب و... و یا برنامه‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، اعزام‌های خارجی به جشنواره‌های جهانی، برنامه‌های هفته کتاب، خرید کتاب از ناشران، وام به ناشران و نویسندگان و... نداشت و به تعبیر دیگر هیأت نظارت به هیچ یک از وظایف قانونی خود عمل نکرد و یا آنکه امکان عمل کردن نیافت.

پیدایش مطبوعات كودکان و نوجوانان در ایران به ‌عنوان نشریاتی كه به طور مشخص تنها برای خوانده شدن توسط كودكان یا نوجوانان نوشته می‌شوند، نه پدیده­ای ناگهانی، بلكه هم­چون هر مقوله­ی فرهنگی دیگری، پیامد حركتی پیوسته و زمانمند بود.

نگاهی تاریخی به این مقوله، نخست این پرسش را مطرح می­سازد كه در تاریخ مطبوعات ایران نخستین ‌بار در كجا و چگونه به كودكان اشاره شده است؟ گام بعدی جست‌وجوی مطالب درباره­ی كودكان، و گام­‌های بعد از آن نیز جست‌وجوی نشریات درباره­ی كودكان و نوجوانان و مسایل آنان (هم­چون تعلیم و تربیت) و نشریاتی است كه در اماكن منسوب و مربوط به كودكان و نوجوانان (مانند مدارس و آموزشگاه‌ها) انتشار یافته است.

پیش‌شماره­ی نخستین نشریه­ی ایرانی كه امروز با نام «كاغذ اخبار» (Newspaper) از آن یاد می‌كنیم و در سال  ١٢۵٢ قمری در دوران سلطنت محمدشاه قاجار منتشر شده است، اشاره‌ای كوتاه به كودكان دارد. در این نشریه در کنار اقدامات شاهنشاه آمده است كه پس از كشتار و سركوبی طایفه­ی تركمن گوگلان و یموت، زنان و اطفال آنان به اجبار به دارالخلافه (تهران) كوچانده شده‌اند. «كاغذ اخبار» دست کم سه سال به صورت ماهانه منتشر شده است.

بیش از این نیز به معرفی کتابهای نقد و نظری ادبیات و هنر کودک و نوجوان پرداخته­ایم. در این یادداشت نیز به اجمال، کتاب های سال 1387 را مرور می کنیم.

هيچ كس صبح‌ها با نگراني از پنجره به آسمان نگاه نمي‌كند تا مطمئن شود كه امروز هم خورشيد طلوع كرده است يا نه. همه مي‌دانند كه امروز هم حتماً خورشيد توي آسمان است. اصلاً اگر خورشيد نباشد كه روز نخواهد شد. اصلاً اگر خورشيد نباشد ما هم نخواهيم بود تا متوجه نبودن خورشيد شويم. همه مي‌دانند بودن ما به دليل وجود نور و گرماي خورشيد است. حتي اگر چند دقيقه خورشيد نور و گرمايش را از زمين دريغ كند، حيات و زندگي زميني كاملاً نابود خواهد شد.

بعضي روزها آسمان ابري است. ابرهاي سياه و اخمو از شرق تا غرب آسمان گرفته‌اند، زمين كم‌نور و هوا خنك مي‌شود. دلمان براي تابش خورشيد تنگ مي‌شود. دلمان مي‌خواهد وقتي راه مي‌رويم سايه خودمان، سايه درخت‌ها و سايه مردم را ببينيم. اما هواي ابري نمي‌گذارد. در روزهاي ابري آنها كه خيلي خورشيد را دوست دارند، دلتنگ مي‌شود. دل‌هاي خورشيد دوستان، آسمان آبي را دوست دارند، آنها از ديدن آسمان تيره و كدر غمگين مي‌شوند و آرزو مي‌كنند كه باز هم خورشيد با شكوه و جلوه‌گري در ميان آسمان بدرخشد.

اين روزها آسمان زمين ابري است. خورشيد هدايت و ولايت پشت ابرها پنهان است. ابرهاي سياه راه نگاه ما به خورشيد امامت را بسته‌اند. اما همه ما باور داريم كه امروز هم خورشيد توي آسمان است. امروز هم خورشيد از شرق طلوع كرده و تا چند ساعت ديگر وسط آسمان، آن بالاي بالا خواهد ايستاد. هيچ ابري نخواهد توانست در باور ما نسبت به وجود و حضور خورشيد ترديد ايجاد كند. ما از پس ابرها هم نور و گرماي خورشيد را حس مي‌كنيم و چشم‌انتظار روزهاي آفتابي مي‌مانيم. ما منتظر ظهور منجي عالم بشريت ،مهدي موعود(عج) هستيم .

15 شعبان روز ولادت حضرت مهدي (عج) دوازدهمين خورشيد آسمان ولايت و امامت بر شما مبارک باد.

یدایش مطبوعات كودکان و نوجوانان در ایران به‌عنوان نشریاتی كه به طور مشخص، تنها برای خوانده شدن توسط كودكان یا نوجوانان نوشته می‌شوند، نه پدیده ای ناگهانی، بلكه همچون هر مقوله ی فرهنگی دیگری، پیامد حركتی پیوسته و زمانمند بود..
نگاهی تاریخی به این مقوله نخست این پرسش را مطرح می سازد كه در تاریخ مطبوعات ایران نخستین ‌بار در كجا و چه گونه به كودكان اشاره شده است؟ گام بعدی جست‌وجوی مطالب درباره كودكان، و گام ‌ها ی بعد از آن نیز جست‌وجوی نشریات درباره كودكان و نوجوانان و مسایل آنان (همچون تعلیم و تربیت) و نشریاتی است كه در اماكن منسوب و مربوط به كودكان و نوجوانان (مانند مدارس و آموزشگاه‌ها) انتشار یافته است

در سال‌هاي اخير جريان بنيادگرايي مسيحي رشد چشمگيري داشته است. نحله‌هاي مختلف فكري و فرقه‌هاي مذهبي تحت عنوان جريان‌هاي هزاره‌گرايي، آخرالزماني، مسيحيت صهيونيستي، پروتستانتيزم بنيادگرا و... توجه و تبليغات خود را به مسائل آخرالزماني و ظهور مسيح(ع) متمركز كرده‌اند. اينان با تحليل‌هاي مغرضانه‌اي كه ارائه مي‌كنند، جنگ نهايي خير و شر يا آرماگدون را جنگ بين اسلام و مسيحيت معرفي مي‌كنند. آنان از مسلمانان با نام دجال يا رهبر دشمنان مسيح نام مي‌برند. اين فرقه‌ها توانسته‌اند رهبري كشورهايي همچون ايالت متحده را در دست بگيرند و با تبليغات وسيع مذهبي، افكار عمومي را براي حضور نظامي در منطقه خاورميانه اقناع كنند.

در ابيات‌ الحاقي‌ »نصاب‌ الصبيان‌» هم‌ آموزه‌هاي‌ ديني‌ فراوان‌ است‌. مثلاً درباره‌ سوره‌هاي‌ مكي‌ و مدني‌ و اسامي‌ قّراء سبعه‌ (قاريان‌ هفتگانه‌):

 »اي‌ قد تو در گلشن‌ جان‌ سرو روان‌ / وز رشك‌ قدت‌ سرو خجل‌ در بستان‌

 مفعلولن‌ مفاعلن‌ مفاعيلن‌ فاع‌ / اين‌ نوع‌ رباعي‌ هزج‌ اخوب‌ دادن‌.

 »نور» و »حج‌»و »انفال‌» مديني‌ مي‌دان‌ / با »لم‌ يكن‌» و »زلزله‌»، »احزاب‌» همان‌.

 پنج‌ اول‌ و »قد سمع‌»، »رعد»و »حديد» / »فتح‌» و پس‌ و پيش‌ و »نصر» و »دهر»و »رحمن‌».

اي‌ غاليه‌ ساي‌ طر‌ّه‌ات‌ بدر منير / روشن‌ بودت‌ چو مهر تابنده‌ ضمير.

 مفعول‌ مفاعلن‌ مفاعيلن‌ فاع‌ / تقطيع‌ كن‌ اين‌ قطعه‌ و تعليم‌ بگير.

 استاد قرائت‌ بشمر پنج‌ و دو پير / بوعمر و علا و نافع‌ و ابن‌ كثير.

 پس‌ حمزه‌ و ابن‌ عامر و عاصم‌ را / از جنس‌ كسايي‌ شمر و هفت‌ بگير.

در فرهنگ‌ و تمدن‌ اسلامي‌، چه‌ روشهايي‌ براي‌ انتقال‌ باورها و اطلاعات‌ ديني‌ مرسوم‌ بوده‌ است‌؟ آيا در كنار آموزشهاي‌ شفاهي‌ در خانواده‌، مكتبخانه‌ و مسجد، منابع‌ مكتوبي‌ هم‌ براي‌ اين‌ منظور وجود داشته‌ است‌؟ جستجو در ميان‌ ادبيات‌ كهن‌ پارسي‌ چه‌ ردپاهايي‌ از آموزشهاي‌ ديني‌، بويژه‌ دربارة‌ شخصيتهاي‌ ديني‌ به‌ دست‌ مي‌دهد؟ كودكان‌ و نوجوانان‌ ايراني‌ و فارسي‌ زبان‌، در سالهاي‌ پيش‌ از مواجهه‌ با فرهنگ‌ غرب‌ و رواج‌ صنعت‌ چاپ‌، با چه‌ وجوهي‌ از زندگي‌ و سيرة‌ شخصيتهاي‌ مقدس‌ ديني،‌ در كتابها و قصه‌ها رو به‌ رو بوده‌اند؟ آيا جستجو در كتب‌ فارسي‌، نشانه‌هايي‌ از آموزش‌ اطلاعات‌ ديني‌ درباره‌ پيامبر(ص‌) و خاندان‌ ايشان‌ آشكار خواهد كرد؟

 اين‌ پرسشها، سبب‌ نگارش‌ اين‌ مقاله‌ كوتاه‌ شده‌ است‌. اين‌ نوشته‌ مي‌كوشد نشانه‌هاي‌ كوچكي‌ از معرفي‌ اهل‌ بيت‌(ع‌) به‌ كودكان‌ و نوجوانان‌ قرون‌ پيش‌ را معرفي‌ كند.بي‌شك‌، بحث‌ كامل‌ و جامع‌ دراين‌باره‌، مجال‌ وهمت‌ صد چنداني‌ مي‌طلبد، و اين‌، تنها طرح‌ موضوعي‌ و پرسشي‌ است‌، تا اهل‌ علم‌ و پژوهش‌ به‌ اين‌ مقوله‌ بينديشند.

اين حرف كه مخاطبان عمده و اصلي ادبيات عاميانه، كودكان بوده­اند، حرف تازه­اي نيست. معمولاً نظريه­پردازان و مورخان ادبيات كودك، هر گاه كه از پيشينه ادبيات كودك در اين سرزمين سخن به ميان آورده­اند، از يادكرد ادبيات عاميانه غافل نمانده­اند. هم­چنين است درباره ادبيات حماسي و حماسه­هاي ديني كه در بسياري از منابع نظري ادبيات كودك، از آنان به عنوان ذخايري كه پيشتر به كار كودكان و نوجوانان مي­آمده و زين پس نيز استفاده و بازنويسي آن براي كودكان ممكن، شايسته و حتي بايسته است، ياد كرده­اند.

طاهره صفارزاده مادر همهٔ ما بود. این را نه از باب شعر و مبالغه می‌گویم. نه؛ یا ما هنرمندانی که خود را هنرمند دینی نامیده‌ایم، باید خود را بی‌مادر بدانیم و یا آن که اگر قرار بوده مادری داشته باشیم ، مادری جز او نمی‌توانستیم برای خودمان دست و پا کنیم.
 
ما مادرمان را سال‌ها بود که از یاد برده بودیم. آخر، مادر داشتن  خیلی سخت بود. بی مادر زندگی آسوده‌تر می‌گذشت. برای همین، سال‌ها بود که او را به حال خود رها کرده بودیم و هر یک راه خود را می‌رفتیم.

طاهره صفارزاده مادر همهٔ ما بود. این را نه از باب شعر و مبالغه می‌گویم. نه؛ یا ما هنرمندانی که خود را هنرمند دینی نامیده‌ایم، باید خود را بی‌مادر بدانیم و یا آن که اگر قرار بوده مادری داشته باشیم ، مادری جز او نمی‌توانستیم برای خودمان دست و پا کنیم.
 
ما مادرمان را سال‌ها بود که از یاد برده بودیم. آخر، مادر داشتن  خیلی سخت بود. بی مادر زندگی آسوده‌تر می‌گذشت. برای همین، سال‌ها بود که او را به حال خود رها کرده بودیم و هر یک راه خود را می‌رفتیم.

توصیه های پیش از مرگ برای نویسندگان

                                                                سیدعلی کاشفی خوانساری

   چند روز قبل ، انبوهی از فیش ها و یادداشت های دوست نویسنده ام ،مرحوم حسین حداد به من سپرده شد تا آن ها را  واکاوم و آثار منتشر نشده را بیابم و سامانی دهم . حس و حالم دقیقاً شبیه روزهایی بود که چند سال قبل ، چنین مسئولیتی درباره اوراق برجای مانده از مرحوم منصور حسین زاده به من سپرده شد .

حج نماد اصلى مسلمانان جهان است . هرساله صدها هزار مسلمان، سياه و سفيد، شيعه و سنى، عرب و فارس و ترك و هندو و ... گرد هم مى‏آيند تا به سنت محمدى، حج ابراهيمى را به جا بياورند .

دهها و صدها نويسنده و شاعر ايرانى از هزار سال پيش به اين سو، پس از سفر حج، حج‏ نامه‏هايى نگاشته‏اند . اين نوشته‏ها براى کساني كه اين توفيق عظيم را تجربه نكرده‏اند بسيار شيرين و خواندنى است . اينک، نگاهى كوتاه به چند سفرنامه حج‏ : ادامه مطلب

مى‏خواهيم كمى از حال و هواى ماه رمضان تهران در صد و پنجاه سال قبل برايتان بگوييم.

شايد شما نام روزنامه «وقايع اتفاقيه‏» را شنيده باشيد. اين روزنامه از قديمى‏ترين مطبوعات كشورماست. تا چند سال قبل فكر مى‏كردند كه اين اولين روزنامه ايرانى است اما امروز ما مى‏دانيم كه روزنامه «كاغذ اخبار» و يك روزنامه به زبان آسورى قبل از اين روزنامه منتشر مى‏شده‏اند.

انتشار روزنامه وقايع اتفاقيه در زمان حكومت ناصرالدين شاه قاجار و زمان صدر اعظمى اميركبير آغاز شد. اين روزنامه هفتگى منتشر مى‏شد و از سال 1267 هجرى قمرى به مدت يازده سال روزنامه رسمى حكومت ايران بود.

در شماره نوزدهم اين روزنامه كه روز پنج‏شنبه دوازدهم شهر [ماه] شعبان‏المعظم سال تنگوزئيل [سال خوك] 1267 هجرى [قمرى] منتشر شده در بخش «اخبار ممالك محروسه پادشاهى‏» [اخبار داخلى] مى‏خوانيم: [ادامه مطلب]