seyyed ali kashefi khansari

در دو یادداشت قبلی به شکلی گذرا سابقه و اهداف برنامه‌ای ملی به نام هفته کتاب را مرور کرده کوشیدیم بر اساس مولفه‌های اساسی تعریف‌شده برای این رویداد، به ارزیابی سیر کلی و موقعیت فعلی آن بپردازیم و دیدیم بر این اساس چندان نمی‌توان مجموع عملکرد شصت‌ساله را موفق ارزیابی کرد.

حال می‌کوشیم در چارچوب اصول و حدود تعیین‌شده برای این رویداد و با ملحوظ داشتن محدودیت‌های موجود اداری و مالی و اجرایی، چند پیشنهاد ساده ارایه کنیم که تا حدی در اصلاح و بهبود موثر باشد.

در میان انبوه برنامه‌های هفته کتاب با پوستر بزرگداشت حجه‌الاسلام غلامرضا حیدری ابهری در فرهنگسرای اشراق روبه‌رو شدم.

در یک ماه گذشته چند مطلب مرتبط با شعر خردسال و کودک شامل چند نقد و گلایه و چندین پاسخ به آن‌ها در روزنامه‌ها و پیام‌رسان‌ها و صفحات مجازی منتشر شد.

هفته کتاب از سنت‌های فرهنگی پسندیده در کشور ماست که جا دارد هر چه بیشتر و بیشتر آن را تقویت کرد و از ظرفیت‌های بالقوه ی آن برای ترویج فرهنگ و ادب و کتاب‌خوانی و همچنین ایجاد نشاط اجتماعی بهره برد.

پیشتر به شکلی گذرا سابقه و اهداف برنامه‌ای ملی به نام هفته کتاب را مرور کردم و حال می‌کوشم بر اساس مولفه‌های اساسی تعریف شده، به ارزیابی بپردازم.

شمول حداکثری

هنوز برنامه‌های هفته کتاب آنچنان که باید و شاید شمول و دربرگیری کافی نیافته است و شاهد تبدیل کتابخوانی به یک «مسئله و دغدغه» نه در سطح عمومی، که حتی در مقیاس حاکمیتی نیستیم و این برنامه به شکل گسترده و نهادینه در بخش عمومی و دولتی نیز دارای پایگاه مستحکمی نشده است. آنچه با عنوان برنامه‌های هفته کتاب در بخش عمومی، سازمان‌ها و نهادهای سه قوه، نیروهای ن

در دو یادداشت قبلی به شکلی گذرا سابقه و اهداف برنامه‌ای ملی به نام هفته کتاب را مرور کرده کوشیدیم بر اساس مولفه‌های اساسی تعریف‌شده برای این رویداد، به ارزیابی سیر کلی و موقعیت فعلی آن بپردازیم و دیدیم بر این اساس چندان نمی‌توان مجموع عملکرد شصت‌ساله را موفق ارزیابی کرد.

چند روز قبل در همین صفحه طی یادداشتی از قلت آثار معتبر جهانی درباره ادبیات کودک و نوجوان ایران و غفلت ایرانشناسان و شرق‌شناسان و اسلام‌شناسان، و همچنین سکوت اساتید و مورخان ادبیات کودک جهان در خصوص این آثار سخن گفتم.

منابع بین‌المللی درباره ادبیات کودک و نوجوان ایران اندک و ناشناخته‌اند

مجموع آنچه به زبان‌های بین‌المللی درباره ادبیات کودک و نوجوان ایران می‌توان یافت بسیار اندک است. گرچه مستشرقان از قرن شانزدهم به نگارش و پژوهش درباره ادبیات فارسی پرداختند و در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم یافته‌ها و تصحیحات ارزشمندی ارائه کردند، حتی در همان سال‌ها هم کمتر کسی از ایشان از ادبیات کودک و نوجوان ایران سخن گفت.

چندی پیش یکی از جلسات نقد و مباحث نظری ادبیات کودک که در انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برپا می‌شود به دیدار با حسن پارسایی اختصاص داشت.

منابع بین‌المللی درباره ادبیات کودک و نوجوان ایران اندک و ناشناخته‌اند

مجموع آنچه به زبان‌های بین‌المللی درباره ادبیات کودک و نوجوان ایران می‌توان یافت بسیار اندک است. گرچه مستشرقان از قرن شانزدهم به نگارش و پژوهش درباره ادبیات فارسی پرداختند و در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم یافته‌ها و تصحیحات ارزشمندی ارائه کردند، حتی در همان سال‌ها هم کمتر کسی از ایشان از ادبیات کودک و نوجوان ایران سخن گفت.

مجله جهان کتاب سی‌‎ساله شده است. مهر 1374 نشریه‌ای خصوصی با هدف اطلاع‌رسانی بازار کتاب و نقد و معرفی آثار برجسته پا به میدان گذاشت و چشم و گوش شیطان کر و کور، سی سال بی‌وقفه به کارش ادامه داد.

معمولا با پایان رویدادهای فرهنگی، همه بحث‌ها و ایده‌ها به فراموشی سپرده می‌شود و تا نزدیک شدن به رویداد سال بعد کسی از حرفی از ضعف و قوت سال گذشته و راه‌های اصلاح و بهبود به میان نمی‌آورد.

نمایشگاه ملی کتاب ایران از اولین سال‌ها صفت بین‌المللی را با نام خود همراه کرده است؛ هرچند که این صفت کمتر به شکل واقعی و حرفه‌ای نمود یافته است. امسال نیز به دلیل شرایط تحریم‌های ناعادلانه و همچنین روابط منطقه‌ای و جهانی بخش بین‌الملل نمایشگاه کمرنگ بود. مهمان ویژه نمایشگاه کشور عراق بود اما در عمل این کشور نیز به شکل چندان کامل و درخوری در نمایشگاه حضور نیافت.

چهار تا هفت میلیون نفر مهاجر ایرانی و ایرانی‌تبار در دیگر کشورها زندگی می‌کنند. مهاجرت گسترده از ایران موضوع تازه‌ای نیست و پیشینه آن به دوره صفوی، قاجار و پهلوی از حدود پانصد سال گذشته تا به امروز برمی‌گردد.

چند روز پس از پایان جنگ دوازده روزه، خانم زهرا بذرافکن خبرنگار روزنامه آگاه گزارشی تهیه کرد و ضمن آن با این فقیر نیز گفتگو کرد. گزارش ایشان در روز ملی ادبیات کودک منتشر شد.

بخش‌هایی از گزارش را که گفته‌های من است نقل می‌کنم.

در این بخش، یادداشتی که سید علی کاشفی خوانساری، نویسنده کودک‌ونوجوان با موضوع روز ادبیات کودک‌ونوجوان و عملکرد نویسندگان ما در این زمینه به روزنامه �آگاه� برای انتشار داده است را می‌خوانید.

دکتر مهشید مشیری زبان‌شناس و فرهنگ‌نویس نامدار به دلیل ایست قلبی در پاریس درگذشت.

آشنایی فقیر با او به واسطه دوستی با خواهران بزرگترش مهوش و مهنوش و خواهرزاده‌اش دکتر رامین اردلان بوده که دوستان قدیمی من بوده و هستند و از این بابت به ایشان (که هریک خود از چهره‌های ارجمند فرهنگ و هنر و نشر و مطبوعات ایران هستند) صمیمانه تسلیت می‌گویم.

یکی از کتاب‌هایی که در نمایشگاه بین‌المللی کتاب هدیه گرفتم اما خواندن آن به روزهای خانه‌‍‌نشینی در ایام جنگ دوازده روزه موکول شد کتاب «ادبیات دینی کودک و نوجوان؛ نظریه‌ها و رویکردها» نوشته مریم جلالی بود.

دکتر هاله پاشا گورانی خبرنگار معروفی است. برخی روزنامه‌نگاران ایرانی احتمالا برنامه او را که تا همین دو سه سال پیش به بررسی و تحلیل اخبار جهان می‌پرداخت و هر شب ساعت یازده و نیم به وقت تهران از شبکه سی‌ان‌ان پخش می‌شد، دیده بودند. روزنامه‌نگاری که کار خبری را حدود سال 1990 در فرانسه آغاز کرد و از سال 2007 تا به امروز حدود ده جایزه شامل چند جایزه معتبر امی را کسب کرده است.

طرفه آنکه کتاب گورانی با نام «اما شبیه عرب‌ها نیستی» که سال پیش از سوی گروه انتشاراتی بزرگ هاچت منتشر شده، نه تنها با استقبال فراوان جهانی روبرو شده، بلکه ترجمه فارسی آن هم در این مدت کوتاه به چاپ دوم رسیده است.

۱. روزنامه‌نگار پیشکسوت، استاد علی‌اکبر قاضی‌زاده در شماره اخیر (۴۱۰ ) مجله جهان کتاب طی مقاله‌ای با عنوان «متین‌السلطنه و نخستین کوشش برای ادبیات کودک » به معرفی و بررسی یک کتاب کودک از دوره قاجار با نام انیس‌الادبا نوشته عبدالحمید ثقفی متین‌السلطنه پرداخته‌اند. توجه به تاریخ ادبیات کودک و نوجوان ایران در مطبوعات ما و حتی در مجلات تخصصی کتاب و ادبیات چنان اندک است که اصل انتشار این مقاله، خبری خجسته و شایان تقدیر از این نویسنده ارجمند و نازنین و این نشریه وزین است‌.

در آستانه برپایی نخستین فلوشیپ در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، جا دارد به سابقه تعامل صنعت نشر ایران و بازارهای جهانی هم بیندیشیم.

به طور کلی پیشبرد هیچ امری بدون شناخت و تحلیل پیشینه و تاریخ آن حوزه ممکن نیست و بدیهی‌ترین پیش‌نیازی که مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخش‌های مرتبط آن همچون پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، دفتر مجامع و روابط فرهنگی و امور بین‌المللی خانه کتاب و ادبیات ایران و همچنین نهادهای مرتبط با این امر در خارج از وزارت ارشاد همچون وزارت امور خارجه، وزارت اقتصاد و بازرگانی، اتاق بازرگانی ایران، سازمان توسعه صادرات و ... باید به آن بیندیشند، تدوین تاریخ تعاملات جهانی صنعت نشر ایران است.

امروز در مراسم تودیع آقای سیدعباس صالحی از موسسه اطلاعات شرکت داشتم و به این بهانه چند نکته عرض می‌کنم:

در آستانه برپایی نخستین فلوشیپ در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، جا دارد به سابقه تعامل صنعت نشر ایران و بازارهای جهانی هم بیندیشیم.

اولین فهرست‌نگاری‌های مطبوعات ایران به دوره قاجار برمی‌گردد. پس از آن ثبت ‌عنوان و مشخصات مطبوعات چه در قالب تاریخ‌نگاری و چه به شکل فهرست‌نگاری در دوره پهلوی و جمهوری اسلامی ادامه یافته است. این فهارس گاهی در قالب کتاب مستقل و گاهی در شمایل مقاله منتشر شده است و گاهی هم شکل کتاب‌شناسی‌ ها و فهرست‌نگاری‌های سالیانه را یافته‌اند.

چند ماه پیش در انجمن نویسندگان کودک و نوجوان جلسه نقد و بررسی فهرست کتب درسی موجود در کتابخانه حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی را شاهد بودیم. همان زمان یکی دیگر از اعضای محترم هیأت مدیره انجمن بابت انتخاب این کتاب برای بررسی گلایه کرد و اظهار داشت که موضوع کتب درسی با موضوع کار انجمن یعنی ادبیات کودک متفاوت و یا متنافر است.

چند روز پیش نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم به پایان رسید. من امسال یکبار برای شرکت در یک میزگرد با موضوع قصه‌های قرآن، مهمان نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم شدم.

چند روز پیش مراسم اختتامیه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برگزار شد و چهل‌ودومین دوره این رویداد فرهنگی به پایان رسید. به همین مناسبت تأمل کوتاهی در چیستی و چگونگی آن خواهم کرد.

یکی از نکاتی که همواره درباره بازار کتاب در ایران مطرح می‌شود و زمینه‌ساز گلایه‌های چهره‌های فرهنگی، ادبی و اجتماعی بوده است، محدودیت عرضه و ارائه برخی آثار ارزشمند و مستقل در پایگاه‌های فروش و به طور خاص در کتابفروشی‌ها بوده است.

خاطره‌نگاری از قدیمی‌ترین قالب‌های نگارش و کهن‌ترین ژانرهای ادبی است. میان این خاطره‌نگاری‌ها ثبت وقایع روزانه را «روزنامچه» نامیده‌اند و خاطرات سفر را «سفرنامه».

بدیهی است که برنامه‌ها و رویدادهای فرهنگی باید توسط نهادهای فرهنگی غیردولتی برگزار شود و نهادهای دولتی و حاکمیتی به سیاستگذاری، حمایت و نظارت در این امور اکتفا کنند. چند دهه است که از واگذاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب به اصناف و اهالی کتاب سخن می‌گویند و گرچه هنوز تا تحقق کامل این امر فاصله بسیار است، تلاش‌هایی برای این هدف صورت گرفته است.

دوستان می‌دانند که من متأسفانه هیچ پیوندی با ورزش و اهالی ورزش ندارم اما چند روز قبل که در مراسم ختم یکی از دوستان خانوادگی و بستگان مادرم شرکت کردم نگاهم به این نکته ظریف جلب شد که وجود بزرگ‌ترها و پیشکسوتانی که در میان یک صنف به شکل طبیعی و با اجماع عمومی به مرجع و ملجأ تبدیل شوند چه نعمت بزرگ و چه داشته گره‌گشایی است.

علی کاشفی خوانساری می‌گوید: منصور یاقوتی بودن یا دقیق‌تر بگویم منصور یاقوتی ماندن در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ و ۹۰ واقعا موقعیت دشواری بود، موقعیتی تراژیک با آن پارادوکس‌هایی که تنها در داستان‌های اساطیری دیده‌ایم.

همیشه در توصیف مقام نویسندگی شنیده‌ایم که گرچه نویسنده مثل هر انسانی روزی می‌میرد اما کتاب‌های او همچنان خوانده خواهد شد و او در میان اوراق کتابش به زندگی خود ادامه خواهد داد.

این توصیف تا حد زیادی درست است. چه بسیارند نویسندگان و شاعران و مترجمانی که ده‌ها و صدها سال از مرگشان می‌گذرد اما کتاب‌هایشان هنوز به چاپ می‌رسد و فروخته می‌شود و خوانده می‌شود.

با این حال این قاعده مطلق و عمومی نیست و نویسندگان بسیاری را دور و برمان می‌بینیم که گرچه خدا را شکر خودشان زنده و سلامتند اما کتاب‌هایشان سال‌هاست که از میان ما رفته‌اند و راهی برای دسترسی به بسیاری از کتاب‌های این نویسندگان نداریم.

دوازدهم دی‌ماه همزمان با آغاز سال نوی میلادی، سالگرد فوت مرحوم لوون (لئون) میناسیان پژوهشگر برجسته کتاب و مطبوعات ارمنی است. او در سال 1299 ش در یکی از روستاهای شهرستان فریدن به دنیا آمد و سال 1391 در اصفهان این جهان را ترک گفت و چندین و چند کتاب و مقاله پژوهشی و تاریخی به یادگار گذاشت. وی بیش از سی سال مدیر کتابخانه مرجع کلیسای وانک بود.

کیهان بچه‌ها امروز وارد شصت و نهمین سال انتشار خود شد. این یعنی امروز شاید بتوان کودکانی را یافت که مادرِبزرگ مادربزرگشان هم خواننده کیهان بچه‌ها بوده است. کیهان بچه‌ها بی‌شک یک میراث ملی است. نه تنها هیچ‌ مجله کودکی در تاریخ مطبوعات ایران چنین عمری نداشته، این استمرار در میان تمامی نشریات فارسی نیز حائز اهمیت است. کیهان بچه‌ها ‌خاطره شیرین و مشترک جمع بزرگی از ایرانیان و محل ظهور و رشد گروه کثیری از چهره‌های ادبیات کودک ایران بوده است.

امروز فریده فرجام نود ساله شد. عمرش دراز و با سلامت و سعادت همراه باد. فرجام به تنهایی چند عنوان «اولین» را در ادب و هنر ایران به خود اختصاص داده است؛ مثلا عنوان اولین زن نمایشنامه‌نویس ایرانی را.

طی ماه گذشته پس از نامه‌های انجمن نویسندگان کودک و نوجوان به وزیر آموزش و پرورش و سپس رئیس‌جمهور، دوباره بحث درباره کانون پرورش فکری کودکان داغ شده است. بسیاری از نویسندگان و هنرمندان به اظهارنظر پرداخته‌اند و رئیس‌جمهور دستور پیگیری داده و وزیر هم همزمان چندین گزاره متفاوت را منکر شده است.

حدود دو سال پیش نیز فضای فرهنگی کشور آکنده نام کانون شد. طرحی برای الحاق کتابخانه‌های کانون به نهاد کتابخانه‌های عمومی مطرح شده بود که به اجماع بی‌نظیر اهالی فرهنگ و صدور بیش از ده بیانیه و مسکوت ماندن آن طرح انجامید، اما اصل مسئله همچنان حل ناشده باقی ‌ماند.

سیروس طاهباز اگر زنده مانده بود، امروز تولد هشتادوپنج سالگی اش را جشن می‌گرفتیم اما تقدیر چنان بود که او در پنجاه و نه سالگی به جهان دیگر سفر کند. طاهباز را بیشتر به دلیل تلاش‌هایش درباره آثار نیما و همچنین فعالیت‌های مطبوعاتی می‌شناسند و کمتر کسی از خدمات بی‌بدیل او در حوزه ادبیات کودک حرفی می‌زند.

یادداشت سیدعلی کاشفی خوانساری برای درگذشت استاد محمود حکیمی

دریای ادب پارسی چنان فراخ و شگرف است که توصیف حدود کمّی و کیفی، تاریخی و جغرافیایی و شکلی و محتوایی آن آسان نیست.

علی کاشفی خوانساری در نوشتاری سیر تحول قصه‌گویی را در اعصار مختلف بررسی کرده و معتقد است: قصه‌گویان هنرمندانی صاحب‌نام نیستند، قصه‌گویان امروز جوانان و نوجوانان خیابانی‌اند که رپ می‌کنند و اعتراض و مطالبات خود را در روایتی موزون فریاد می‌زنند.

سیدعلی کاشفی خوانساری با یادآوری این‌که کانون را فراموش نکنیم، می‌گوید: منطقی‌ترین و کم‌ضررترین راه‌حل ممکن، انفکاک کانون از وزارت آموزش و پرورش و الصاق آن به عنوان یک سازمان کاملا مستقل به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

سیدعلی کاشفی خوانساری با انتقاد از درخواست واگذاری کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، هشدار داده این اتفاق به معنای تعطیلی کانون است زیرا با جدا شدن کتابخانه‌ها برخلاف تصور حجم بزرگی از هزینه‌های کانون و بخش زیان‌ده آن جدا نمی‌شود، بلکه محل اصلی درآمد و چرخش چرخه اقتصادی کانون حذف خواهد شد.

علی کاشفی خوانساری در نوشتاری به «همایش بین‌المللی طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی» پرداخته است.

 به گزارش ایسنا، این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان و منتقد ادبی در یادداشتی با عنوان «یک رویداد ارزشمند کتاب‌محور» نوشته است: «در چرخه کتابخوانی عناصر و اجزای فراوانی دخیل هستند و ترویج کتابخوانی بدون توجه به تک‌تک این عناصر ممکن نخواهد بود. در کشور ما نیز نهادها، سازمان‌ها، اصناف و اشخاص گوناگونی در این چرخه به فعالیت می‌پردازند و موفقیت در امر ملی کتابخوانی از سویی منوط به بهبود عملکرد تک تک این اجزا و از سوی دیگر به تعامل و هم‌افزایی میان این اجزای گوناگون برمی‌گردد.

علی‌ کاشفی خوانساری در نوشتاری به ادبیات کودک ایران در بخش‌های جشنواره، نقد، کتابخانه‌ها، آموزش، پژوهش و همایش‌ پرداخته است.

این نویسنده و منتقد ادبی در بخش دوم یادداشت  ارسالی خود به ایسنا درباره ادبیات کودک در سال ۱۴۰۰ نوشته است: چند روز قبل نوشته‌ای در خبرگزاری ایسنا منتشر و تحولات ادبیات کودک ایران در سال ۱۴۰۰ را بررسی کردم. در آن نوشته تحولات دولتی و اداری، انجمن‌ها، ناشران، تعاملات بین‌المللی و همچنین درگذشتگان سال را مرور کردم. در این نوشته به بررسی سایر تحولات سال گذشته خواهم پرداخت. 

سیدعلی کاشفی خوانساری به مناسبت روز جهانی کتاب کودک در نوشتاری به وضعیت ادبیات کودک ایران در سال گذشته پرداخت است.

این نویسنده و منتقد ادبیات کودک و نوجوان به مناسبت روز جهانی کتاب کودک در بخش نخست یادداشت ارسالی خود به ایسنا نوشته است: «دوم آوریل (سیزده فروردین) به نام روز جهانی کتاب کودک نامگذاری شده و هر ساله به این مناسبت برنامه‌های گوناگونی در کشورهای مختلف برپا می‌شود. به این مناسبت در این یادداشت مروری بر مهمترین تحولات ادبیات کودک در ایران در سالی که گذشت خواهیم داشت.

سیدعلی کاشفی خوانساری از چگونگی شکل‌گیری انجمن صنفی سراسری نویسندگان کودک و نوجوان انتقاد کرد.

این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در پی تاسیس  انجمن صنفی نویسندگان کودک و نوجوان، در نوشتاری با عنوان " کدام انجمن؟ کدام صنف؟" که در اختیار ایسنا قرار داده، نوشته است: «چند روز قبل مجمع عمومی انجمن صنفی نویسندگان کودک و نوجوان برگزار شد و اولین هیات مدیره این انجمن تعیین شد. پیش از هر چیز باید گفت در فضای ادبیات کودک و نوجوان کشورمان، آن‌قدر کمبود و خلاء مشهود است و آن‌قدر با فضای حرفه‌ای و مطلوب فاصله داریم که هر کوششی و برآمدن هر نهادی را باید به فال نیک گرفت و شادباش گفت.

خسروشاهی از خادمان بزرگ و مؤثر ادبیات دینی کودک و نوجوان بود. از جمله فعالیت‌هایش راه‌اندازی و سردبیری دو نشریه مهم «پیام شادی» و «نسل نو» و همچنین ترجمه و تألیف کتاب‌های کودک است.

سیدعلی کاشفی خوانساری با اشاره به ابعاد شخصیتی علی شیخ‌الاسلامی بیان کرد: وی درباره نوگرایی دینی و عرفان‌های نوظهور و مکاتب سلوک شرق و غرب مطالعه و تحلیل داشت و نکات و ریشه‌های مشترک را برمی‌شمرد و با گلایه از برخی قشری‌گری‌ها می‌گفت در نگاه بعضی عارف خوب فقط عارف و صوفی متوفی و مربوط به قرون گذشته است.

مکتب‌خانه‌ها که از همان دوره صدر اسلام شکل گرفتند یکی از مهم‌ترین نشانه‌ها و شاخص‌های فرهنگ و تمدن اسلامی بوده‌اند؛ چراکه در زمان شکل‌گیری مکتب‌خانه‌ها در هیچ جای جهان، آموزش عمومی کودکان در این گستردگی مرسوم نبوده است. مکتب‌خانه‌ها بیش از هزار سال و تا پایان دوره قاجار سهم اصلی آموزش مقدماتی کودکان ایرانی را برعهده داشتند.

 اولین مدارس ابتدایی جدید در ایران در دوره محمدشاه و ناصرالدین شاه تاسیس شدند اما از دوره مظفرالدین شاه بود که احداث مدارس ملی به جریانی فراگیر بدل شد. اولین کتب درسی ابتدایی جدید هم در دوره ناصرالدین شاه منتشر شدند. اما استفاده از این کتب در مدارس از دوره مظفری آغاز شد.

رسانه‌های کودک و نوجوان رسانه‌هایی هستند که به طور مشخص مخاطبان خود را کودکان و نوجوانان فرض کرده‌اند و برای این گروه‌های سنی به تولید و ارائه محتوا می‌پردازند.

اولین رسانه‌های کودک و نوجوان که ظهور یافتند، مطبوعات کودک و نوجوان بودند. اولین مطبوعات جهان در قرن شانزدهم میلادی و اولین نشریات کودک و نوجوان در قرن 17 و 18 میلادی در کشورهای اروپایی منتشر شدند. اولین روزنامه‌های فارسی‌زبان در قرن 18 میلادی و در هند منتشر شدند. اولین روزنامه ایران در دوره محمد شاه قاجار و در سال 1252ق (1836م) منتشر شد. تا زمان صدور فرمان مشروطیت حدود 70 روزنامه فارسی و غیرفارسی در داخل ایران و حدود 50 روزنامه فارسی در خارج از ایران منتشر شد