یادداشتهای یك سفر غیرقانونی ـ 6
شیعیان عراق پس از سال ها و یا شاید قرنها شادترین و آزادترین روزهای خود را میگذرانند. آخرین حكومتهای شیعی در عراق به قرن شش و هفت بازمیگردند و پس از آن چه در زمان عثمانیها و چه در دوران جمهوری، شیعیان همواره تحت فشار بودهاند. مردم عراق حكایتهایی باورنكردنی از ظلم و جور زمان صدام نقل میكنند و از ممنوعیتها و مجازاتهای به جای آوردن مراسم شیعی. بیراه نیست اگر بگوییم در بیست و پنج سال گذشته عراق دچار تبعیض شدید مذهبی و حتی نسلكشی شیعیان بوده است.
با سقوط صدام شادی و سرور و امید در شیعیان موج میزند. جلوه این آزادی و شور را ما در جشنهای سیزده رجب و در عزاداریهای پانزده رجب مشاهده كردیم.
برای سیزده رجب تمام خیابانها و كوچههای اطراف حرمین در كربلا چراغانی بود. همهجا مجالس كوچك شادی، پخش نذری و مداحی و مولودیخوانی برپا بود.
جالبترین مراسم سیزده رجب در كربلا، مراسمی شبیه تعزیه در ایران بود كه به آن «تشبیهات» میگفتند. در تشبیهات دستههای مفصل شبیهخوان با لباسهای قدیمی عربی همراه با اسب و سپر و شمشیر در خیابانها حركت میكردند. گروه زیادی از كودكان «فرشتهپوش» شده بودند. این دستهها «اشقیا» هم دارند. همینطور عروسكهایی از بُتها، خانه كعبه و شخصیتهای تاریخی. این دستهها ضمن حركت در خیابانها تكههای نمایشی كوچكی را اجرا میكنند. در پایان در خیمهی بزرگی كه در میدانگاهی برقرار شده توقف میكنند. این ضمیر گاه پر از عروسكها، شمایلها، تابلوهای نقاشی و اشیاء سمبولیك است.
به مناسبت پانزده رجب روز وفات حضرت زینب به دستههای عزاداری سینهزن و زنجیرزن خیابانهای كربلا را پر كرده بود. برخی از این دستهجات پابرهنه بودند و برخی هم به زنجیرهایشان تیغ بسته بودند.
برای من هیچ جای كربلا جگرسوزتر از تل زینبیه نیست. انگار آنجا دهلیزی است كه تو را با تاریخ پیوند میزند و به یكباره در زمان و مكان عاشورا قرار میدهد. خدا قسمت كرد و ذرهای از غم و هول زینب به دل ما حواله شد. گفتنی نیست. باید بر تل بایستی و نیمنگاهی به گودال قتلگاه بیندازی تا بدانی چه میگویم.
مقام كفالعباس كه محل قطع دستهای مولانا ابوالفضل است، مقام طفل رضیع، خیمهگاه، مقام امام زمان(عج)، مقبرهی حبیبابن مظاهر و مقبرهی نوادهای از امام موسیبن جعفر(ع) در كربلا قرار دارد. اطراف كربلا هم مقبرهی حر، مقبرهی عونبن عبدالله بن جعفر، طفلان مسلم و شطالفرات هم اطراف كربلا زیارت میشوند.
از صحنههای جالب پانزده رجب در حرم مولانا الحسین(ع) جمعیت پراكنده اما قابل توجه زائرانی بود كه مشغول اعمال امداود بودند. جای همهی برادران و خواهرانمان كه در این ایام در مساجد مختلف معتكف هستند اینجا خالی است. خدایا همهی ما را عاقبت به خیر كن، بر ما آسان بگیر و ما را به نیكان ملحق كن.
با سقوط صدام شادی و سرور و امید در شیعیان موج میزند. جلوه این آزادی و شور را ما در جشنهای سیزده رجب و در عزاداریهای پانزده رجب مشاهده كردیم.
برای سیزده رجب تمام خیابانها و كوچههای اطراف حرمین در كربلا چراغانی بود. همهجا مجالس كوچك شادی، پخش نذری و مداحی و مولودیخوانی برپا بود.
جالبترین مراسم سیزده رجب در كربلا، مراسمی شبیه تعزیه در ایران بود كه به آن «تشبیهات» میگفتند. در تشبیهات دستههای مفصل شبیهخوان با لباسهای قدیمی عربی همراه با اسب و سپر و شمشیر در خیابانها حركت میكردند. گروه زیادی از كودكان «فرشتهپوش» شده بودند. این دستهها «اشقیا» هم دارند. همینطور عروسكهایی از بُتها، خانه كعبه و شخصیتهای تاریخی. این دستهها ضمن حركت در خیابانها تكههای نمایشی كوچكی را اجرا میكنند. در پایان در خیمهی بزرگی كه در میدانگاهی برقرار شده توقف میكنند. این ضمیر گاه پر از عروسكها، شمایلها، تابلوهای نقاشی و اشیاء سمبولیك است.
به مناسبت پانزده رجب روز وفات حضرت زینب به دستههای عزاداری سینهزن و زنجیرزن خیابانهای كربلا را پر كرده بود. برخی از این دستهجات پابرهنه بودند و برخی هم به زنجیرهایشان تیغ بسته بودند.
برای من هیچ جای كربلا جگرسوزتر از تل زینبیه نیست. انگار آنجا دهلیزی است كه تو را با تاریخ پیوند میزند و به یكباره در زمان و مكان عاشورا قرار میدهد. خدا قسمت كرد و ذرهای از غم و هول زینب به دل ما حواله شد. گفتنی نیست. باید بر تل بایستی و نیمنگاهی به گودال قتلگاه بیندازی تا بدانی چه میگویم.
مقام كفالعباس كه محل قطع دستهای مولانا ابوالفضل است، مقام طفل رضیع، خیمهگاه، مقام امام زمان(عج)، مقبرهی حبیبابن مظاهر و مقبرهی نوادهای از امام موسیبن جعفر(ع) در كربلا قرار دارد. اطراف كربلا هم مقبرهی حر، مقبرهی عونبن عبدالله بن جعفر، طفلان مسلم و شطالفرات هم اطراف كربلا زیارت میشوند.
از صحنههای جالب پانزده رجب در حرم مولانا الحسین(ع) جمعیت پراكنده اما قابل توجه زائرانی بود كه مشغول اعمال امداود بودند. جای همهی برادران و خواهرانمان كه در این ایام در مساجد مختلف معتكف هستند اینجا خالی است. خدایا همهی ما را عاقبت به خیر كن، بر ما آسان بگیر و ما را به نیكان ملحق كن.
+ نوشته شده در ۱۳۸۲/۰۸/۱۴ ساعت توسط سید علی کاشفی خوانساری
|