ادبيات ديني بايد با اعتقاد مخاطب نسبت روشن پيدا کند
در اين نشست دوساعته که سيد علي کاشفي خوانساري - منتقد ادبيات کودک و نوجوان اجراي آن را بر عهده داشت ، ابتدا جعفر ابراهيمي شاهد - شاعر و نويسنده به بيان خاطراتي از دوران کودکي و نوجواني خود پرداخت و از چگونگي موانست خود با موضوعات و مباحث ديني و الهي سخن گفت .
وي با اشاره به دوران تحصيل خود و مشکلاتي که در دوران تحصيل خود در برخي مدارس ديني داشته است ، تصريح کرد : دخالت بزرگسالان در زندگي و فکرکردن بچه ها ، نوع نگاه آنها را به موضوعات مختلف زندگي به شدن تغيير مي دهد ، من به ياد دارم که به خاطر خواندن کتاب " بينوايان " در مدرسه اي که درس مي خواندم ، به سبک دوره قاجار تنبيه ( فلک ) شدم .
جعفر ابراهيمي شاهد با اشاره به تجربيات خود در طول دوران شاعري و نويسندگي و پيوند عواطف و انديشه هاي خود با احساسات ديني و مذهبي ، يادآور شد : در اوايل انقلاب ، ما با ترس و لرز براي " خدا " شعر مي گفتيم ، وقتي که در شعري مي گفتم " دنيا شعر خداست " ، خيلي ها جبهه گيري شديد مي کردند ، در صورتي که من شاعر کودکان هستم و خود را ملزم به پاسخ گويي به بزرگسالان نمي دانم ، چرا که اين کودکان هستند که بايد درباره شعر من قضاوت کنند .
وي اظهار داشت : باور ديني و الهي بايد بالفطره در کودک وجود داشته باشد که البته هست ، اينکه روانشناسي بخواهد اين پاکي فطرت را در کودک با هزار و يک توجيه رد کند ، براي من قابل قبول نيست ، يک روانشناس نمي تواند شاعر و نويسنده کودک باشد اما يک شاعر و نويسنده کودک قطعا اطلاعاتي نيز از دنياي درون و روانشناسي مخاطبان خود دارد .
محمد علي شاماني - پژوهشگر ادبيات کودک و نوجوان نيز از ديگر حاضران در اين نشست بود . وي با بيان اينکه گفتگو از خدا و با خدا ، يکي از بهترين بهانه هايي است که خداوند آن را روزي بندگانش مي کند ، افزود : خدا هميشه تفکربرانگيزترين موضوع براي انسان بوده و هست ، همواره پرسش درباره " خدا " در ذهن بشر وجود داشته است و در دنياي کودکان ، اين موضوع محسوس تر است .
وي که فعاليت هاي مطبوعاتي را نيز در کارنامه خود دارد ، اضافه کرد : در کودک ، تکلف وجود ندارد و قالب هاي متداول بزرگسالانه براي او از جايگاه چنداني برخوردار نيست ، کودکان تصوري از خداوند دارند و همين تصور به آنها کمک مي کند تا با خدا راحت تر صحبت کنند .
شاماني با اشاره به برخي نوشته ها و منابع مکتوب با موضوعات الهي و معنوي از ديگر کشورهاي جهان ، افزود : کودک ، طعم شيرين خدا را زير زبان خود حس مي کند و سعي دارد با همان شيريني و لذت ، با خداي خود به گفتگو بپردازد .
در ادامه عرفان نظرآهاري - شاعر نوجوانان ، گفت : در امر نيايش ، فارغ از اينکه چه سن و سالي داريم ، يک اتفاق فعالانه رخ مي دهد که بعدها به مکالمه و معارفه نيز مي رسد .
وي که سخنانش را با ذکري درباره خدا آغاز کرد ، با ذکر نمونه هايي از نوشته ها و ديدگاه هاي روانشناسي خارجي ، به تبيين و بررسي مراحل مختلف شناخت کودکان از خدا پرداخت .
حميد هنرجو - شاعر و نويسنده کودک و نوجوان نيز در اين نشست با تاکيد بر اينکه گسترش فضاي معرفتي در حوزه ادبيات کودک و نوجوان در سالهاي پس از انقلاب اسلامي قوت گرفت ، اظهار داشت : مشکل امروز ادبيات کودک و نوجوان و فعالان اين حوزه ادبي ، قطع ارتباط با منابع و علوم ديگر مانند روانشانسي ، فلسفه و علوم ديني است .
وي با اشاره به اينکه شعر ديني و مذهبي در حوزه کودک و نوجوان توانست به شکوفايي قابل توجهي دست يابد ، تصريح کرد : متاسفانه در سالهاي اخير ، اين نوع ازادبيات اصرار دارد خود را تکرار کند و نوآوري و هماهنگي با دنياي مدرن را چندان برنمي تابد .
هنرجو با تقدير از ادبيات روستايي و شعرهايي که تلاش در ترسيم زلالي ها ، پاکي ها و صداقت فضاهاي روستايي دارند ، گفت : امروزه بايد اين واقعيت تلخ را بپذيريم که درجازدن در اين فضاهاي تکراري ، مخاطبان را از ما و شعرمان دور مي کند چرا که بسياري از کودکان امروز به دليل حضور در فضاي شهري و جامعه صنعتي ، اصولا روستا و روستايي را نمي شناسند ، ديگر چه رسد به اين که بخواهيم نمادهاي روستا و طبيعتي که مخاطب با آنها سر و کاري ندارد را براي هدفي ارجمند چون ادبيات معرفتي و الهي به ميان بياوريم .
وي با بيان اينکه کار شعاري ، در هنر و ادبيات کارکرد خود را از دست داده است ، يادآور شد : با موج آمدن ، با موج رفتن را نيز در پي دارد ، ادبيات ديني و شعر نيايشي بايد با باور و اعتقاد مخاطب نسبت روشن پيدا کند و ظاهرنگري و سطحي نگري را دستمايه قرار ندهد .
اين شاعر و نويسنده کودک و نوجوان گفت : شعر ديني و الهي ، آن هم براي گروه سني کودک و نوجوان ، ناگزير به پذيرش شرايط دنياي جديد و عبور از فضاي گل و مرغ و دايره واژگاني بسته است ، چه اشکال دارد که با هوشمندي و درک شرايط امروز جهان که تا اندازه اي با کتاب و فرهنگ ، فاصله گرفته است ، مجموعه اي از عناصر و مظاهر دنياي مدرن را به خدمت انديشه هاي ديني و معرفتي درآوريم ؟
دراين نشست ، بابک نيک طلب ( شاعر ) ، سيد علي محمد رفيعي ( منتقد ادبي ) ، مهدي طهوري ( شاعر ) ، مريم جمشيدي ( نويسنده و عضو انجمن قلم ايران ) ، منوچهر اکبرلو ( مدرس ادبيات نمايشي ) و تني چند از حاضران نيز به صورت گذرا موضوع نيايش را در حوزه هنر و ادبيات کودک و نوجوان مورد بحث قرار دادند .
منبع: مهر