نشست رونمایی، نقد و بررسی کتاب «ادبیات ایران در دوره قاجار»
سیدعلی کاشفی خوانساری، ضمن تبریک به واحددوست و انتشارات سروش به خاطر انتشار این کتاب، گفت: این کتاب از جهات مختلفی دارای اهمیت است و اگر روی معرفی درست و تبلیغ آن خوب کار شود، خواهیم دید که در سالهای آینده چقدر محل رجوع و استناد خواهد بود. و برای کارهای پژوهشی دیگر در این زمینه بهعنوان منبع و مرجع به کار خواهد رفت.
او ادامه داد: جلسات رونمایی کتابها مانند جشن تولد است، بنابراین خیلی جای بحثهای تخصصی و نقد و بررسی موشکافانه نیست. اما لازم است چند نکته عرض کنم. ابتدا اینکه با وجود نزدیکی دوره ما به دوره قاجار، در دسترسی به منابع مکتوب این دوره دچار مشکل هستیم که این امر دلایل مختلفی هم دارد. مثلا در دوره پهلوی سعی شده حتیالامکان آنچه که از دوره قاجار و شاهان قبلی مانده بود را محو کنند. به همین خاطر خیلی منبع و مرجع مکتوبی درباره تاریخ و ادبیات این دوره در دسترس نیست. دلیل دوم هم شاید برگردد به نگاه مستشرقین و چهرههای دانشگاهی که در نگاه اول به قرنهای قبلتر توجه دارند و در درجه دوم به دورههای نزدیکتر و معاصر نگاه و توجه میکنند.
وی اظهار کرد: در دنیا روال اینگونه است که پژوهشها و تاریخ از معاصر شروع میشود و به ترتیب در طول تاریخ به سمت دورههای قبلتر پیش میروند. ولی در ایران برعکس است و از قرون قدیم آغاز شده و دورههای اخیر و معاصر در درجههای بعدی توجه قرار میگیرد. بنابراین دستیابی و گردآوری چنین جمعی از اطلاعات و متون توسط نویسنده ارزشمند است و جای تشکر دارد.
کاشفی گفت: بهعنوان یک علاقهمند به این رشته، نکاتی مدنظر دارم که نظر شخصی بنده است و شاید دیگران موافق آن نباشند. مهمترین خوشحالی که در این زمینه میبینم، ورود یک چهره جدی با رویکرد علمی به ادبیات دوران قاجار است و امیدواریم که این عمل ادامه پیدا کند و شاهد کتابهای دیگری از این نویسنده در این حوزه باشیم. لازم است دو ویژگی در این کتاب ذکر کنم: یکی بحث تحدید، یعنی مشخص شدن حدود و ثغور موضوع کتاب است که اگر از نظم جغرافیای سیاسی ایران و زبان فارسی و غیره حدود آن مشخص میشد شاید به کارآمد بودن اثر کمک بیشتری میکرد. نکته دیگر اینکه شیوه کار را شبیه پژوهشهای دانشجویی و پایاننامه دیدم و نگاه دانشگاهی مشرف بر اثر است. که به نظرم قالب و ساختار تدوین یک کتاب، با یک پایاننامه یا یک رساله دانشجویی و دانشگاهی تفاوت بسیار دارد و باید تفکیک شود.
این استاد دانشگاه در ادامه توضیحات مختصری درباره دو نکته محدودساختن موضوعی و شیوه کار ارائه کرد و افزود: مقدمهای که نویسنده در ابتدای اثر نگاشته است، بیشتر محدودیتهای پژوهش را گفته و خیلی به مقدمه شبیه نیست. همچنین جمعبندی در پایان کتاب صورت نگرفته که میتوانست جایی برای بیان نظرات نویسنده و تحویل او باشد و به صورت روشنتر و تفصیلی به شرح اثر بپردازد که به کارآمدی این کتاب کمک بزرگی میکرد. به شخصه به عنوان یکی از علاقهمندان این حوزه خوشحالی خودم را از انتشار این کتاب اعلام میکنم و از خانم واحددوست به خاطر نگارش این کتاب تشکر میکنم.